Większość z nas przez brak czasu, dostępność gotowych produktów i możliwości finansowe opiera swoje żywienie na prostym schemacie, który powtarza codziennie. O ile prowadzi się dietę zróżnicowana problemy z jej zbilansowaniem są mniejsze, ale ograniczanie się do wąskiej grupy produktów prowadzi do niedoborów i nagromadzenia się niektórych substancji w organizmie. Często mówi się, że organizm ludzki jest zakwaszony. Ale co to dokładnie znaczy i czy naprawdę ma to miejsce?
Produkty odkwaszające organizm
Na początku trzeba zacząć od tego, co to jest zakwaszenie. Jest to stan, w którym dochodzi do zaburzenia gospodarki kwasowo-zasadowej. Patrząc na to z punktu medycznego, takie zachowanie nie ma prawa występować. Kwasica jak można nazwać zakwaszenie jest chorobą i nie spowodowaną błędami żywieniowymi, lecz problemami z funkcjami organizmu. Zakwaszenie organizmu występuje np. w przypadku diety ketogenicznej, gdzie następuje zwiększenie ilości ciał ketonowych we krwi oraz w patologii jaką jest cukrzyca. Oba są to skrajne przypadki, gdzie jesteśmy chorzy lub stosujemy restrykcyjną dietę. Dodatkowo na problem z utrzymaniem prawidłowego pH mogą mieć wpływ choroby nerek, wątroby, płuc czy żołądka. Dochodzi wtedy do zaburzenia szlaków metabolicznych i równowagi. Może temu towarzyszyć ograniczenie wydalania szkodliwych substancji z moczem, wystąpienie mniejszej wentylacji w płucach, perforacja ścian żołądka przez wrzody czy martwica wątroby.
Oczywiście w organizmie przy spożywaniu większej ilości produktów zawierających pierwiastki kwasotwórcze takie jak siarka, chlor, fosfor, a mniejszej ilości zasadotwórczych tj. sodu, wapnia, magnezu, potasu dochodzi do przesunięcia się pH organizmu w którymś kierunku. Zostaje to jednak dość szybko wyrównane dzięki układom buforującym takim jak: wodorowęglanowy, hemoglobinianowy, białczanowy oraz fosforanowy, które na pojawienie się jonów wodorowych we krwi powodują ich wychwycenie. Pozbywanie się związków odbywa się na drodzę krew > płuca > środowisko (wymiana gazowa) oraz w kłębuszkach nerkowych, gdzie są filtrowane i wydalane z moczem. Organizm stara się utrzymać zawsze homeostazę, a jeśli nie jest w stanie oznacza to problemy zdrowotne.
Oczywiście zdrowe osoby spożywając pewne produkty mogą poprawić funkcjonowanie narządów i wpłynąć na ich lepszą pracę, ale nie wpłyną one stosunkowo na wartość pH organizmu.
Dieta różnorodna, a jednocześnie wzbogacona w warzywa i owoce dostarcza wielu witamin, składników mineralnych oraz związków (pektyn, flawonoidów, błonnika), które usprawniają pracę serca, wątroby, nerek i innych. Pozwala to na poprawę ich funkcjonowania i dbania o równowagę ustrojową.
Odkwaszanie organizmu – zioła
Zioła, które wpływają na poprawę funkcjonowania organizmu i mogą usprawniać pracę niektórych narządów.
- Pokrzywa – jej głową właściwością są zdolności moczopędne, które były wykorzystywane w pozbywaniu się nadmiaru wody z organizmu, przy skąpomoczu czy kamieniach nerkowych i innych schorzeniach układu moczowego. Dodatkowo dzięki temu, że jest bogata w liczne substancje, wpływa na poprawę trawienia oraz pracę wątroby. Dodatkowo badania Mohammadi pokazują, że pokrzywa może zahamowywać rozwój raka prostaty u mężczyzn [4]. Spożywać ją można w formie naparu z suszonych lub świeżych liści. Również można przyrządzać z niej sok czy nalewkę.
- Podagrycznik pospolity – wpływa na poprawę pracy wątroby oraz metabolizm glukozy i cholesterolu. Dodatkowo jest moczopędny, co wpływa na poprawę pracy nerek. Dzięki temu stosowany jest przez chorych na dnę moczanową (podagrę). Można z niego przyrządzać soki, nalewki, napary oraz herbaty.
- Ostropest plamisty – jego główną substancją aktywną jest sylimaryna. Stosowana do poprawy pracy wątroby, a jak pokazują badania dodatkowo usprawnia przemiany lipidów i węglowodanów. Ostropest wpływa na regenerację komórek wątroby. Można go stosować jako nasiona, nalewkę, napar lub wyciąg (w postaci tabletek).
- Kmin rzymski – może być stosowany jako dodatek do potraw oraz jako napar. Wpływa na poprawę układu pokarmowego oraz moczowego.
Dodatkowo można wymienić takie przyprawy czy zioła które posiadają właściwości oksydacyjne tj. chili, imbir, kurkumę, czystek, dziurawiec.
Stosowanie ziół powinno być kontrolowane, gdyż ich efekt zauważalny jest po ok. 3 tyg. stosowania. Nadmierna ilość może prowadzić do niekorzystnego wpływu na organizm oraz wchodzić w interakcję z lekami. Zanim wprowadzisz je do swojej diety zapoznaj się z ich działaniem.
Dieta odkwaszająca – jadłospis
Jak zostało wcześniej wspomniane nie istnieje coś takiego jak zakwaszenie organizmu. Można jednak zminimalizować ilość produktów kwasotwórczych w diecie na korzyść zasadotwórczych (ale nie będzie się to wiązać z odkwaszaniem organizmu). Poniżej przedstawiono jadłospis składający się z przewagi takich produktów.
Śniadanie
Sałatka z jajkiem i szpinakiem
Składniki:
- szpinak, roszponka, sałata – 25 g
- kiełki rzodkiewki – 25 g
- pomidor – 100g
- jajo kurze
- łyżeczka oliwy z oliwek
- migdały – 10 g
Przygotowanie: garść szpinaku, roszponki i sałaty umyć, garść kiełków rzodkiewki wypłukać, średni pomidor pokroić drobno, ugotowane jajko posiekać, całość polać łyżeczką oliwy z oliwek i posypać łyżeczką zgniecionych migdałów.
II śniadanie
Mus z jogurtu naturalnego i awokado
Składniki:
- amarantus – 30 g
- awokado – 30 g
- jogurt naturalny – 200 ml
- ksylitol – łyżeczka
- mandarynka
Przygotowanie: amarantusa ugotować. Do pojemnika wrzucić ugotowany amarantus, awokado i jogurt naturalny oraz dodać łyżeczkę ksylitolu. Wszystko zblendować. Mandarynka na deser.
Obiad
Kotlety z kurczaka z ziemniakami
Składniki:
- brokuły – 50 g
- ziemniaki – 250 g
- pierś z kurczaka – 120 g
- suszone figi – 20 g
- mąka orkiszowa – 20 g
- kiełki rzodkiewki – 20 g
- sałata – 25 g
- oliwa z oliwek – 20 g
- zioła prowansalskie
- sól
Przygotowanie: w dwóch oddzielnych garnkach ugotować al dente brokuły i ziemniaki. Panierkę do piersi z kurczaka przygotować z mąki orkiszowej, posiekanych drobno suszonych fig, ziół prowansalskich i soli. Mięso podsmażyć na patelni grillowej posmarowanej delikatnie oliwą. Brokuły wymieszać z łyżką kiełków rzodkiewki, garścią sałaty i polać oliwą z oliwek. Wszystko podawać razem.
Podwieczorek
Placki z ciecierzycy z frytkami z selera i sałatką
Składniki:
- ciecierzyca – 200 g
- cebula – 60 g
- natka pietruszki – łyżka
- siemię lniane mielone – 10 g
- seler – 150 g
- oliwa z oliwek – 10 g
- sałata – 50 g
- marchew – 60 g
- jogurt naturalny – 50 g
- czosnek – 1 ząbek
- sól
- pieprz
- chili
Przygotowanie: ciecierzycę namoczyć na 10–12h, następnie zblendować. Dodać w trakcie małą cebulę, szczyptę soli i pieprzu, ząbek czosnku. Po zblendowaniu dodać łyżkę świeżej pietruszki i mielonego siemienia lnianego. Wymieszać i formować placki. Selera obrać i pokroić w paski. Oliwę wymieszać z ziołami i chili. Polać po paskach selera. Wstawić placki i frytki do piekarnika na 15–20 min w temp. ok. 180 stopni. Dwie garści sałaty umyć, jedną średnią marchewkę zetrzeć na tarce. Polać jogurtem i podawać wszystko razem
Kolacja
Faszerowana cukinia
Składniki:
- cukinia –120 g
- kasza jaglana – 20 g
- mięso z piersi z kurczaka – 50 g
- sos pomidorowy – 30 g
- sól
- pieprz
- chili
Przygotowanie: średnią cukinię przekroić na pół. Łyżeczką wydrążyć część miąższu tak, aby powstało korytko w środku. Kaszę jaglaną ugotować al dente. Mięso z piersi z kurczaka drobno posiekać. W misce wymieszać ze sobą miąższ z cukinii, kaszy jaglanej, kurczaka oraz dwie łyżki sosu pomidorowego. Doprawić solą, pieprzem, chili oraz ziołami. Przyprawy dodawać wedle uznania. Następnie masę nałożyć na cukinię. Przełożyć do naczynia żaroodpornego i wstawić do nagrzanego piekarnika. Piec przez 15–25 min w 180 stopniach.
W zdrowym i prawidłowo odżywionym organizmie zawsze panuje homeostaza. Pozwala to na prawidłowe funkcjonowanie wszystkich tkanek, narządów i procesów jakie w nim zachodzą. Jeśli stan ten zostaje zaburzony mówimy o chorobie i warto przeprowadzić diagnostykę pod kątem niewydolności któregoś z narządów. Mimo wzrostu wiedzy z zakresu zdrowego stylu życia wciąż krążą błędne przekonania i warto z nimi walczyć w celu eliminacji nieporozumień, ochronie zdrowia i swojego portfela.
Bibliografia:
[1] Zhu S, Jiang N, Yang J, Silybum marianum oil attenuates hepatic steatosis and oxidative stress in high fat diet-fed mice. Biomed Pharmacother. 2018 Feb 8;100:191-197. doi: 10.1016/j.biopha.2018.01.144
[2] Frassová Z, Rudá-Kučerová J. [Milk Thistle (Silybum Marianum) as a Supportive Phytotherapeutic Agent in Oncology]. Klin Onkol. 2017 Winter;30(6):426-432. doi: 10.14735/amko2017426.
[3] Zhang H, Li N, Li K, Protective effect of Urtica dioica methanol extract against experimentally induced urinary calculi in rats. Mol Med Rep. 2014 Dec;10(6):3157-62. doi: 10.3892/mmr.2014.2610. Epub 2014 Oct 8.
[4] Mohammadi A, Mansoori B, Aghapour M,Urtica dioica dichloromethane extract induce apoptosis from intrinsic pathway on human prostate cancer cells (PC3). Cell Mol Biol (Noisy-le-grand). 2016 Mar 31;62(3):78-83.
[5] Tovchiga O, The influence of goutweed (Aegopodium podagraria L.) tincture and metformin on the carbohydrate and lipid metabolism in dexamethasone-treated rats. BMC Complement Altern Med. 2016 Jul 22;16:235. doi: 10.1186/s12906-016-1221-y.
[6] Hanna Kunachowic, Zasady żywienia T15, wydawnictwo WSiP, 2017r.
