Istnieją 2 typy odporności. Czym jest odporność nabyta? Jak można w naturalny sposób wpłynąć na jej zwiększenie?
Odporność to mechanizmy biorące udział w wytworzeniu odpowiedzi odpornościowej, czyli zmian, jakie zachodzą w organizmie w wyniku kontaktu z antygenem. Odporność to po prostu zdolność do ochrony naszego organizmu przed patogenami.
Jakie są funkcje układu odpornościowego?
- funkcje obronne,
- funkcje nadzorowe,
- funkcje utrzymania homeostazy.
Odporność możemy podzielić na 2 główne typy:
- odporność nieswoista: bierna i czynna – odporność nieswoista stanowi bezpośrednią, natychmiastową obronę organizmu; należą do niej m.in. niskie pH skóry, pochwy, żołądka, bakteriobójcze wydzieliny czy kaszel; inaczej odporność wrodzona;
- odporność swoista: bierna, czynna, komórkowa.
Pierwszą linię obrony stanowi skóra, błony śluzowe, enzymy, czy naturalna mikroflora. Druga linią obrony jest odporność wrodzona, a trzecią – odporność nabyta.
Odporność nabyta
Odporność swoista, inaczej nabyta, to typ odporności, który zależy od rozpoznawania antygenów przez przeciwciała i receptory rozróżniające antygeny limfocytów. W przypadku wytworzenia się tej odporności potrzebny jest czas, mechanizmy działają swoiście, a więc na konkretny patogen.
Wyróżniamy kilka typów odporności nabytej:
- bierna naturalna (przeciwciała matki),
- bierna sztuczna (surowica osób, które wyzdrowiały),
- czynna naturalna (przejście choroby),
- czynna sztuczna (szczepionki).
Wyróżniamy kilka mechanizmów odporności nabytej:
- odporność komórkowa: jest uwarunkowana przez limfocyty T, które bezpośrednio atakują patogeny;
- odporność humoralna: jest uwarunkowana przez przeciwciała wytwarzane przez limfocyty, przeciwciała niszczą komórki patogenne.
Jak zwiększyć odporność organizmu?
Immunomodulacja to ingerencja czynników zewnętrznych, które wywołują zmiany w układzie odpornościowym, bez względu na stan zdrowia i kondycję. Immunomodulatory to między innymi środki farmakologiczne, ksenobiotyki, olejki eteryczne, promieniowanie jonizujące i elektromagnetyczne oraz składniki żywności.
W przypadku zaburzeń odporności, które nie wynikają z problemów zdrowotnych, można zastosować kilka naturalnych metod wspomagających układ immunologiczny.
Jakie składniki żywności mają korzystne działanie w przypadku wzmacniania odporności?
- Specyficzne aminokwasy (glutamina, arginina, ornityna): wspomagają układ trawienny i mechanizmy obronne przewodu pokarmowego;
- Kwasy tłuszczowe omega-3: wykazują leczniczy wpływ na proces zapalny;
- Witamina D: wpływa na produkcję limfocytów;
- Antyoksydanty: mają działanie przeciwzapalne;
- Cynk: wpływa korzystnie na odporność wrodzoną, zapewnia prawidłową odpowiedź immunologiczną, zmniejsza ryzyko zapadalności na infekcje;
- Selen: przyczynia się do zwiększenia aktywności komórek układu odpornościowego;
- Żelazo: zapewnia właściwą funkcjonalność komórek odpornościowych;
- Magnez: zapewnia prawidłowe działanie komórek odpornościowych;
- Preparaty ziołowe: np. żeń-szeń, echinacea, czosnek, ginkgo, spirulina, jeżówka purpurowa, aloes – wykazują działanie immunomodulujące;
- Probiotyki: zmniejszają ryzyko negatywnych objawów z układu oddechowego i żołądkowo-jelitowego.
W celu poprawy odporności można zastosować dodatkowe wspomaganie w postaci przyjmowania wyżej wymienionych produktów w postaci suplementów lub poprzez zwiększenie ich podaży z dietą.
Inne metody wspomagania odporności to:
- odpowiednia ilość snu i wypoczynku,
- rezygnacja z używek,
- aktywność fizyczna,
- duże ilości warzyw i owoców w diecie,
- naturalne probiotyki w diecie (kiszonki, jogurty),
- spożywanie czosnku, cebuli,
- spożywanie miodu,
- dieta bogata w ryby.
Odporność nabyta, inaczej swoista, to odporność, która nie jest wrodzona – nabywa się ją w trakcie w życia w kontakcie z patogenami, poprzez przeciwciała matki czy szczepionki. Istnieje wiele naturalnych metod immunomodulujących, czyli wspomagających odporność, takich jak: odpowiednia ilość snu i regeneracja, regularna aktywność fizyczna, czy wzbogacenie diety w antyoksydanty, probiotyki, preparaty ziołowe i kwasy omega-3.
Bibliografia:
[1] Krystyna Skwarło-Sońta, ŻYWIENIE a ODPORNOŚĆ, [dostęp on-line] http://www.wszechnica-zywieniowa.sggw.pl/Prezentacje/2017/Slajdy_kwiecien_2017.pdf
[2] Nowiny Lekarskie 2013, 82, 3, 222–231 EWELINA DYMARSKA, ALINA GROCHOWALSKA, HANNA KRAUSS. WPŁYW SPOSOBU ODŻYWIANIA NA UKŁAD ODPORNOŚCIOWY. IMMUNOMODULACYJNE DZIAŁANIE KWASÓW TŁUSZCZOWYCH, WITAMIN I SKŁADNIKÓW MINERALNYCH ORAZ PRZECIWUTLENIACZy
[3] Consensus Statement Immunonutrition and Exercise. Stéphane Bermon et al. Immunonutrition and Exercise. 2017
