W niektórych przypadkach konieczne jest stosowanie odpowiedniej diety, która umożliwia łagodzenie problemów zdrowotnych. Jedną z takich diet jest dieta lekkostrawna. Na czym polega ta dieta? Jakie posiłki można spożywać?
Zasady diety lekkostrawnej
Pojęcie „dieta” od razu kojarzy się z odchudzaniem. Jednak według prawidłowej nomenklatury dietetycznej, „dieta” to sposób żywienia, którego celem jest dostarczenie niezbędnych składników pokarmowych, dostosowanie ich podaży do trawienia, wchłaniania i metabolizowania przez organizm. Specjalny sposób żywienia dla osób chorych jest oparty na zasadach prawidłowego żywienia osób zdrowych, z modyfikacją polegającą na ograniczeniu bądź zwiększeniu jednego lub kilku składników pokarmowych lub szczegółowych zaleceniach obróbki termicznej.
Dieta łatwostrawna (potocznie lekkostrawna) jest jedną z modyfikacji diety podstawowej. Ta dieta charakteryzuje się doborem produktów, potraw i technik kulinarnych łatwo strawnych, co umożliwia uzyskanie łatwo strawnych posiłków.
Można wyróżnić kilka modyfikacji diety łatwostrawnej:
- dieta łatwostrawna z ograniczeniem tłuszczu: ograniczenie produktów, które są źródłem tłuszczu, zwłaszcza zwierzęcego i cholesterolu;
- dieta łatwostrawna o kontrolowanej zawartości kwasów tłuszczowych: zwiększenie udziału tłuszczów roślinnych i rybich, ograniczenie tłuszczów zwierzęcych, istotna jest proporcja kwasów tłuszczowych;
- dieta łatwostrawna z ograniczeniem substancji pobudzających wydzielanie soku żołądkowego: ograniczenie produktów, które zwiększają wydzielanie soku żołądkowego;
- dieta łatwostrawna o zmienionej konsystencji (papkowata, płynna, płynna wzmocniona, do żywienia przez zgłębnik lub przetokę);
- dieta łatwostrawna bogatobiałkowa;
- dieta łatwostrawna niskobiałkowa;
- dieta łatwostrawna z ograniczeniem węglowodanów łatwoprzyswajalnych.
Kiedy można zastosować dietę łatwostrawną?
- Choroby jamy ustnej, przełyku
- Choroby czynnościowe przewodu pokarmowego
- Ostre, przewlekłe zapalenie żołądka
- Choroba wrzodowa żołądka, dwunastnicy
- Nowotwory przewodu pokarmowego
- Wyrównane choroby nerek i dróg moczowych
- Choroby infekcyjne z gorączką
- Ostre, przewlekłe choroby układu oddechowego
- Okres rekonwalescencji po zabiegach chirurgicznych
- W starszym wieku
Ogólne zasady diety łatwostrawnej:
- wykluczenie produktów i potraw trudnostrawnych;
- ograniczenie błonnika pokarmowego lub zmniejszenie jego działania podrażniającego (zalecane są młode, delikatne warzywa, dobrze dojrzałe owoce, usunięcie pestek i skórki, gotowanie lub sparzenie warzyw i owoców, przecieranie przez sito, ścieranie na tarce);
- ograniczenie produktów wzdymających;
- ograniczenie produktów z dużą zawartością tłuszczu;
- ograniczenie potraw długo zalegających w żołądku;
- ograniczenie ostrych przypraw;
- gotowanie w wodzie, na parze, duszenie bez tłuszczu, pieczenie w rękawie, folii aluminiowej, pergaminie lub naczyniu żaroodpornym.
Ogólne założenia diety łatwostrawnej:
- 15,5% białka;
- 29,5% tłuszczu;
- 55% węglowodanów;
- realizacja zapotrzebowania na składniki mineralne i witaminy jak w przypadku diety normalnej;
- błonnik pokarmowy do 25g/dobę;
- regularne, małe posiłki (4–5), ostatni posiłek 2h przed snem.
Jakie są produkty zalecane w diecie łatwostrawnej?
- Produkty zbożowe: pieczywo jasne czerstwe, drobne kasze: manna, kukurydziana, krakowska, jęczmienna, ryż i drobne makarony
- Produkty mleczne: mleko słodkie, jogurt, kefir, biały ser, twarożki
- Jaja: gotowane na miękko, w koszulkach, ścięte na parze w formie jajecznicy, jaj sadzonych, omletów
- Mięso, ryby: mięso chude – wołowina, cielęcina, kurczaki; ryby chude – sola, leszcz, pstrąg, dorsz, sandacz chude wędliny – polędwica, szynka wieprzowa, wołowa
- Warzywa i owoce: marchew, pietruszka, seler, kalafior (kwiat), buraki, dynia, szpinak, na surowo – zielona sałata, cykoria, zielona pietruszka, koperek, pomidory bez skórki, utarta marchewka z jabłkiem, dojrzałe bez skórki i pestek: jabłka, morele, brzoskwinie, pomarańcze, banany, ziemniaki gotowane, w postaci puree
- Napoje: herbata, kawa zbożowa, mleko, napoje warzywne i owocowe, soki
- Przyprawy: łagodne: sól, cukier, sok z cytryny, koperek, kminek, cynamon, wanilia, majeranek
Przepisy z diety łatwostrawnej
Przepis na twarożek na słodko
Składniki:
- twaróg półtłusty/chudy
- jogurt naturalny
- miód
- jabłko
Sposób przygotowania: twaróg połącz z jogurtem, dobrze wymieszaj. Polej miodem. Jabłko obierz ze skórki i zetrzyj drobno na tarce.
Przepis na jajka na miękko
Składniki:
- jaja kurze
- pomidor
- oliwa z oliwek
- chleb pszenny
Sposób przygotowania: jajka ugotuj na miękko. Chleb polej odrobiną oliwy. Sparz pomidora wrzątkiem, obierz ze skórki.
Przepis na pstrąga z ziemniakami
Składniki:
- pstrąg
- ziemniaki
- masło
- marchewka
- koperek
- sól
Sposób przygotowania: ułóż pstrąga w naczyniu żaroodpornym, delikatnie dopraw posiekanym koperkiem i solą. Upiecz w piekarniku. Ziemniaki ugotuj w wodzie, posmaruj masłem. Marchewkę ugotuj na parze.
Przepis na komosę ryżową z warzywami
Składniki:
- komosa ryżowa
- cukinia
- pomidory z puszki
- olej rzepakowy
- zioła prowansalskie, sól
Sposób przygotowania: komosę ugotuj. Cukinię obierz, pokrój w kostkę. Na patelni podgrzej olej, dodaj cukinię, pomidory i przyprawy, duś do miękkości. Dodaj komosę.
Przepis na kaszę mannę z musem bananowym
Składniki:
- kasza manna
- mleko 2%
- banan
Sposób przygotowania: kaszę ugotuj na mleku. Dodaj zblendowanego banana.
Przepis na pierś z kurczaka ze szpinakiem
Składniki:
- pierś z kurczaka
- sól, majeranek
- kuskus
- szpinak mrożony
- jogurt naturalny
Sposób przygotowania: pierś z kurczaka pokrój na mniejsze kawałki, dopraw, ugotuj na parze. Kuskus ugotuj. Szpinak rozmroź w garnku, dodaj jogurt naturalny, dopraw do smaku.
Przepis na zupę krem z dyni
Składniki:
- dynia
- wywar warzywny
- jogurt naturalny
- oliwa z oliwek
Sposób przygotowania: pokrój dynię w drobną kostkę. Wywar warzywny zagotuj, dodaj dynię, gotuj do miękkości. Zblenduj. Dodaj oliwę z oliwek i jogurt naturalny. Dokładnie wymieszaj.
Dieta lekkostrawna jest modyfikacją diety podstawowej. Najważniejszą zmianą jest ograniczenie spożycia produktów trudniej strawnych, tłustych, błonnika pokarmowego i smażenia. Taka dieta zalecana jest w wielu jednostkach chorobowych, m. in. w chorobach przewodu pokarmowego. Będąc na diecie lekkostrawnej należy nie tylko przestrzegać odpowiedniego doboru produktów, ale również zwracać uwagę na regularność posiłków i wypijane płyny.
Bibliografia:
[1] Emilia Kolarzyk, Klasyfikacja
i charakterystyka, [dostęp on-line] diethttp://www.zhid.wl.cm.uj.edu.pl/documents/2225372/83688538/Klasyfikacja%20i%20charakterystyka%20diet%20leczniczych.pdf
[2] Dieta Łatwostrawna 2200 kcal, Szpital Uniwersytecki w Krakowie, https://www.su.krakow.pl/system/files/14953/64612bf517.pdf?1446456797
