Czy istnieje magiczny sposób na redukcję masy ciała? Taki, który pozwoli szybko i bez wyrzeczeń zgubić parę kilogramów? Z pewnością tak. Najczęściej jednak takie sposoby prowadzą do tzw. efektu jo-jo. Dodatkowo „magiczne diety” powodują, że organizm nie otrzymuje wszystkich potrzebnych składników odżywczych. Wniosek jest jeden, tego rodzaju diety szkodzą organizmowi, a dodatkowo nie powodują trwałej utraty masy ciała. Jak natomiast jest z dietą niskotłuszczową? Czy powoduje utratę masy ciała? Czy dieta niskotłuszczowa jest dobrym rozwiązaniem, które nie niesie skutków ubocznych?
Dieta niskotłuszczowa
Dieta niskotłuszczowa. Czyli tak naprawdę jaka? Brak jest niestety jednoznacznych wytycznych dla tego rodzaju diety, co już powinno nas zaniepokoić. Co prawda istnieje dieta łatwo strawna z ograniczeniem tłuszczu oraz dieta o kontrolowanej zawartości kwasów tłuszczowych, które mają konkretnie określone wytyczne ich zastosowania. Pierwsza z nich jest przeznaczona dla osób cierpiących m.in. na choroby miąższu wątroby oraz przewlekłe zapalenie trzustki. Druga natomiast stosowana jest w przypadku występowania hiperlipidemii oraz w profilaktyce choroby niedokrwiennej serca. W żadnej jednak wskazaniem do zastosowania nie jest redukcja masy ciała.
Dieta niskotłuszczowa na redukcji – wady
Zapotrzebowanie na tłuszcz w przypadku diety mieszanej wynosi 20–35%. Tłuszcz jest oczywiście głównym źródłem energii obok węglowodanów. Należy jednak zwrócić uwagę na inne funkcje pełnione w organizmie przez tłuszcze, aby zwrócić uwagę na skutki uboczne mogące płynąć z zastosowania diety niskotłuszczowej.
Rola tłuszczów w organizmie:
- jednonienasycone kwasy tłuszczowe korzystnie wpływają na gospodarkę lipidową oraz stężenie glukozy w surowicy krwi, szczególnie u osób z cukrzycą typu 2;
- tłuszcze są źródłem witamin, które rozpuszczają się w tłuszczach, czyli witamina A, D, E i K;
- cholesterol jest konieczny do syntezy hormonów kory nadnerczy oraz hormonów płciowych, jak również witaminy D i kwasów żółciowych.
Tłuszcze są źródłem niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych (n-3 i n-6). Należy zaznaczyć, iż organizm nie ma możliwości ich wyprodukowania, dlatego konieczne jest dostarczanie ich wraz z dietą.
Rola Niezbędnych Nienasyconych Kwasów Tłuszczowych:
- niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe n-6 wywierają korzystne oddziaływanie na organizm, ale spożywane w małych ilościach. Obniżają stężenie cholesterolu całkowitego w surowicy krwi oraz frakcji LDL cholesterolu;
- niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe n-3 wykazują szereg korzystnych oddziaływań na organizm człowieka. Zaliczyć do nich można, m.in.: działanie przeciwnowotworowe, przeciwdepresyjne, przeciwmiażdżycowe, przeciwzapalne
i przeciwalergiczne. Dodatkowo kwasy tłuszczowe n-3 hamują lipogenezę, obniżają stężenie triglicerydów oraz normalizują ciśnienie krwi.
Oczywiście nasycone kwasy tłuszczowe oraz kwasy tłuszczowe typu TRANS negatywnie oddziałują na organizm, dlatego należy ograniczyć ich spożycie. Nasycone kwasy tłuszczowe w nadmiernych ilościach wykazują działanie hipercholesterolemiczne oraz zwiększają ryzyko tworzenia się zakrzepów w naczyniach. Kwasy tłuszczowe typu TRANS z kolei zwiększają stężenie frakcji LDL cholesterolu oraz zmniejszają stężenie frakcji HDL cholesterolu. Są jednym z głównych czynników w patogenezie miażdżycy. Tłuszcze TRANS występują w przetworzonym jedzeniu zawierającym przemysłowo utwardzone oleje roślinne. Powstają również w przypadku niewłaściwego zastosowania tłuszczów roślinnych.
Podsumowując, w diecie, której celem staje się redukcja masy ciała nie należy ograniczać ilości tłuszczów tylko zadbać o ich właściwą jakość ze względu na szereg pełnionych przez nie funkcji w organizmie. W praktyce sprowadza się to do ograniczenia spożycia nasyconych kwasów tłuszczowych, maksymalnego ograniczenia spożycia kwasów tłuszczowych typu TRANS, zwiększenia spożycia jednonienasyconych kwasów tłuszczowych oraz niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych. Dodatkowo należy zachować odpowiednie proporcje pomiędzy kwasami tłuszczowymi n-6 do n-3. Co więcej, ograniczenie tłuszczu w diecie pociąga za sobą konieczność zwiększenia innych makroskładników jak np. białko. Niestety nie wszystkie osoby mogą sobie pozwolić na taki manewr ze względu na współistniejące jednostki chorobowe.
Bibliografia:
- Ciborowska H, Rudnicka A. Dietetyka. Żywienie zdrowego i chorego człowieka. PZWL; Warszawa: 2014.
- Jarosz M. Normy żywienia dla populacji polskiej – nowelizacja. Instytut żywności
i żywienia; 2012. - Marciniak-Łukasiak K. Rola i znaczenie kwasów tłuszczowych omega-3. Żywność. Nauka. Technologia. Jakość, 2011, 6(79), 24-35.
