Temat zakwaszenia organizmu i alkalizującej diety jest obecnie coraz powszechniejszy. Często wskazuje się, że spożywanie produktów zasadotwórczych, przy jednoczesnym odstawieniu kwasotwórczych ma niebagatelny wpływ na zdrowie i samopoczucie. Czy faktycznie jest to prawda, czy tylko kolejna moda?
Dieta alkaliczna
Aby zrozumieć zasadność stosowania diety alkalicznej należy zacząć od początku. Każda zdrowa osoba ma pH krwi na poziomie 7,36–7,44. Wszelkie zmiany pH są natomiast ściśle kontrolowane przez wiele systemów, między innymi przez nerki czy płuca. Jest to niezwykle istotne, gdyż nawet niewielka zmiana pH krwi może być potencjalnie niebezpieczna dla organizmu. Jednak jak zostało udowodnione, pożywienie ma znikomy wpływ na pH krwi, który mieści się w granicach 0,01–0,02 jednostek.
Rozpoczynając temat diet alkalicznych warto najpierw dowiedzieć się, jaki potencjał ma standardowy model żywienia. Upraszczając można założyć, że typowa dieta zachodnia obfitująca w niezdrowe, wysokoprzetworzone produkty jest dietą silnie kwasotwórczą, dieta przeciętnego wszystkożercy mniej mniej kwasotwórcza, natomiast dieta wegetariańska i wegańska jest neutralna lub lekko zasadowa. Aby to wyjaśnić należy przyjrzeć się potencjałowi w danych produktach oraz zastanowić się, skąd on wynika. Składnikami mineralnymi o działaniu alkalizującym są: sód, potas, wapń oraz magnez. Natomiast składniki kwasotwórcze to fosfor, chlor i siarka. Poniżej znajduje się ogólny schemat podziału produktów w zależności od potencjału:
- produkty zasadotwórcze: warzywa, owoce, soki;
- neutralne: warzywa strączkowe, oliwa, masło, cukier, wino, kawa;
- neutralne lub lekko kwasotwórcze: mleko, jogurt;
- kwasotwórcze: sery, jajka, mięso, orzechy, zboża.
Łatwo można zauważyć, im w diecie znajduje się więcej mięsa, a mniej owoców i warzyw, tym potencjał diety jest bardziej kwasotwórczy. Co ciekawe potencjał nie zawsze jest taki oczywisty. Kwas cytrynowy i jabłkowy mimo, że z nazwy mogą sugerować potencjał, w rzeczywistości są alkalizujące.
Jak zostało wcześniej wspomniane, potencjał diety nie ma zbyt znaczącego wpływu na pH krwi, jednak ma wpływ na pH moczu. Dieta obfitująca w produkty zakwaszające może zmniejszyć pH moczu o 1 jednostkę. Nawet tak niewielka zmiana w długim okresie może mieć negatywne konsekwencje zdrowotne i przyczynić się do powstania insulinooporności czy kamieni nerkowych.
Coraz liczniejsze badania potwierdzają związek między potencjałem diety, a ryzykiem rozwoju niektórych chorób. Taki związek zaobserwowali badacze między innymi w kontekście powstawania cukrzycy typu 2. W badaniu tym wykazano związek między niższym pH moczu a niższą insulinowrażliwością, która ma bezpośredni wpływ na ryzyko powstawania cukrzycy typu 2.
Pomimo, że czasem można spotkać w internecie stwierdzenia, że dieta zakwaszająca może przyczynić się do powstawania nowotworów, nie ma badań, które potwierdzałyby tę tezę. Kolejną często spotykaną opinią jest wpływ diety zakwaszającej na ryzyko powstania osteoporozy. Nie jest to jednak do końca prawda. Umiarkowana podaż białka, które samo w sobie jest kwasotwórcze oraz wapnia ma korzystne oddziaływanie na metabolizm kości. Potwierdza to badanie, w którym zaobserwowano mniejszą gęstość kości u wegan (ich dieta jest lekko zasadotwórcza oraz zawiera średnio mniejszą podaż białka i wapnia), w stosunku do grupy kontrolnej.
Jakie produkty alkalizujące warto jeść?
Nie ma jednoznacznej odpowiedzi na to pytanie. Nie można zakładać, że produkty alkalizujące są na pewno zdrowe, a zakwaszające niezdrowe. Należy zachować rozsądek i nie eliminować danych grup spożywczych tylko ze względu na ich potencjał zasado- lub kwasotwórczy. Produkty, które warto spożywać znajdują się w obu grupach i są to przede wszystkim: warzywa, owoce, produkty z pełnego ziarna, nabiał, chude mięso oraz orzechy.
Nie od dziś wiadomo, że warzywa i owoce mają bardzo pozytywny wpływ na funkcjonowanie organizmu. Nie należy jednak przypisywać im takiego działanie tylko ze względu na alkalizujący charakter. Są one przede wszystkim źródłem witamin, składników mineralnych, błonnika oraz substancji czynnych.
Bibliografia:
[1] Schwalfenberg G.K., The alkaline diet: Is there evidence that an alkaline pH diet benefits health?, 2012
[2] Darling A.L., Dietary protein and bone health: A systematic review and meta-analysis, 2009
[3] Parol D., Dieta zakwaszająca – mit czy przyczyna chorób? [dostęp 31.03.2018 https://www.damianparol.com/dieta-zakwaszajaca/]
