Obecnie coraz częściej można spotkać się z możliwością analizy składu ciała. Niezbędna aparatura znajduje się często w klubach fitness, na siłowniach, czy w gabinecie dietetyka. Czego można się dowiedzieć dzięki takiemu badaniu? Czy wynik jest bardziej wiarygodny niż pomiar na wadze?
Analiza składu ciała
Pomiary wykonuje się z wykorzystaniem bioimpedancji elektrycznej. W uproszczeniu polega to na tym, że pacjent staje na specjalistycznej wadze, bez butów oraz skarpetek. Przez organizm przechodzi sygnał elektryczny o bardzo niskim stężeniu (stąd jest ono całkowicie bezbolesne). Impuls przewodzony jest przez wodę znajdująca się w organizmie, dlatego różnice w przewodnictwie wynikają z innego poziomu nawodnienia tkanek. Najlepszym przewodnictwem charakteryzuje się tkanka mięśniowa, gorszym natomiast tkanka tłuszczowa i kostna, które są ubogie w wodę. Dzięki temu badaniu można określić między innymi ilość tłuszczowej oraz beztłuszczowej masy ciała.
Na rynku dostępnych jest wiele urządzeń służących do tego typu pomiarów. Niektóre aparaty przypominają standardową wagę domową (Tanita), inne zawierają również czujniki, które należy trzymać w dłoniach. Dzięki większej ilości czujników, charakteryzują się one większą dokładnością.
Analizie składu ciała może poddać się prawie każda dorosła osoba. Przeciwwskazaniem do wykonania badania będzie epilepsja, ciąża oraz wszczepiony defibrylator serca.
Jeżeli chodzi o wskazania to z badania skorzysta każda osoba, która mu się podda. W szczególności będą to sportowcy, oraz osoby dbające o sylwetkę. Pomiary będą również przydatne dla osób, które chcą pozbyć się nadmiernej masy ciała. Dzięki systematycznym pomiarom, można monitorować efektywność procesu odchudzania oraz kontrolować czy ubytek kilogramów nie jest spowodowany utratą mięśni lub odwodnieniem.
Co daje analiza składu ciała?
Najważniejszym pomiarem dla większości osób będzie zawartość tkanki tłuszczowej oraz jej stosunek do całkowitej masy ciała. Dzięki temu, można określić, czy zalicza się do osób z niedowagą, prawidłową masą ciała, nadwagą czy otyłością. Ilość tkanki tłuszczowej powyżej normy świadczy o zwiększonym ryzyku chorób takich jak: cukrzyca, nadciśnienie, czy choroby serca.
Kolejną istotną informacją jest masa mięśni. Jest to ważne nie tylko dla sportowców, ale także dla osób dbających o sylwetkę czy odchudzających się, ponieważ to właśnie mięśnie w dużej mierze zużywają energię, więc przy małej ilości przemiana materii może być spowolniona, co wpłynie negatywnie na proces odchudzania. Ilość masy mięśniowej stanowi także ważną informację o ogólnym stanie pacjenta oraz pozwala na dokładniejszą ocenę stanu odżywienia. Zawartość masy mięśniowej pomaga w ocenie stanu osób cierpiących na zaburzenia odżywiania, czy osteoporozę.
Badanie pozwala również na określenie nawodnienia organizmu. Odpowiedni poziom, będzie zapewniał kondycję oraz dobry stan skóry. Duży poziom może wiązać się ze zmianami hormonalnymi w cyklu kobiety i jest to normalne zjawisko. Jeśli jednak nie ma z tym związku może świadczyć np. o zaburzeniach w funkcjonowaniu nerek.
W zależności od typu aparatu, na jakim wykonywane jest badanie, z wyniku można odczytać również szereg innych informacji. Może to być rozmieszczenie tkanki tłuszczowej oraz mięśniowej na rękach, nogach i tułowiu. Wskazuje to na ewentualne dysproporcje, które mogą być spowodowane np. nieprawidłowym wykonywaniem ćwiczeń na obie strony ciała. Drobne dysproporcje są fizjologiczne, z uwagi na dominującą stronę każdej osoby.
Biorąc pod uwagę obecną ilość tkanki mięśniowej oraz tłuszczowej, aparat często wskazuje ilość kalorii jaka powinna zostać zjedzona tylko w celu podtrzymania procesów życiowych (BMR). Dlatego ważne jest, aby podczas ustalania zapotrzebowania energetycznego, do tej wartości dodać wartość wynikającą ze stopnia aktywności.
Niektóre aparaty umożliwiają z kolei podanie dobowego średniego wskaźnika aktywności fizycznej (PAL), który w przybliżeniu określa aktywność w ciągu dnia. Wartość ta przekształcana jest na całkowitą liczbę kalorii, która powinna być dostarczona do organizmu w ciągu dnia.
Przy zachowaniu odpowiednich standardów, przypisanych do danego urządzenia, powtarzalność wyników jest bardzo duża. Powtarzalność dla aparatów czteroelektrodowych wynosi około 99%.
Badania składu ciała można uznać za całkowicie bezpieczne. Zastosowane częstotliwości nie powodują podrażnienia zarówno układu nerwowego, jak i mięśnia sercowego. Dodatkowo badanie jest praktycznie nieodczuwalne, ponieważ próg czucia dla człowieka wynosi 1–1,5 mA, a w tych urządzeniach stosuje się natężenie od 0,8 do 1 mA.
Analiza składu ciała jest zdecydowanie lepszym rozwiązaniem niż użycie standardowej wagi, ponieważ dwie osoby o identycznej masie ciała oraz wzroście mogą mieć zupełnie różne typy sylwetki – jedna może być umięśniona, druga z nadwagą.
Jak można zauważyć badanie składu ciała, pozwala dużo dokładniej zbadać swoje ciało, niż popularna waga. Z badań korzyści odniosą zarówno osoby prowadzące zdrowy tryb życia, będące na diecie, ale także mające choroby przewlekłe.
Bibliografia:
- A. Lewitt, E. Mądro, A. Krupienicz – Podstawy teoretyczne i zastosowania analizy impedancji bioelektrycznej (BIA). 2007
- M. Bolanowski, B. Zadroża-Śliwka, K. Zatońska – Badanie składu ciała — metody i możliwości zastosowania w zaburzeniach hormonalnych. 2005
- B. Dżygadło, C. Łepecka-Klusek, B. Pilewski Wykorzystanie analizy impedancji bioelektrycznej w profilaktyce i leczeniu nadwagi i otyłości. 2012
