Wysiłkowe nietrzymanie moczu jest powszechnym problemem zwłaszcza wśród kobiet. Jednocześnie szacuje się, że między pojawieniem się objawów a zgłoszeniem do lekarza mija średnio dziewięć lat. Wzrost świadomości istnienia tej choroby oraz metod radzenia sobie z nią może w znaczący sposób wpłynąć na komfort i jakość życia kobiet z tą dolegliwością.
Wysiłkowe nietrzymanie moczu
WNM to mimowolny wyciek moczu bez ciśnienia spowodowany niewydolnością mechanizmu odpowiedzialnego za zamykanie pęcherza. Wyciek moczu spowodowany jest wzrostem ciśnienia w jamie brzusznej między podczas innymi kichania, podnoszenia ciężkich przedmiotów, kaszlu czy śmiechu. Szacuje się, że w Polsce na tę przypadłość cierpią około 3 miliony osób, przy czym około dwukrotnie częściej dotyczy to kobiet. Jest ona również powszechna u kobiet w ciąży oraz po porodzie. Według statystyk 65% ciężarnych i 30% osób w pierwszym roku po porodzie skarży się na nietrzymanie moczu. Choroba ta spowodowana jest dysfunkcjami w układzie mięśniowo-powięziowym w obrębie dna miednicy. Przyczyną tych zaburzeń mogą być:
- ciąża i poród,
- obniżenie narządów moczowych oraz płciowych,
- wady wrodzone w obrębie układu moczowego,
- urazy,
- zabiegi operacyjne jamy brzusznej.
Istnieje szereg czynników ryzyka predysponujących do wystąpienia WNM. Wśród najpopularniejszych można wymienić przede wszystkim: otyłość, sport wyczynowy, niedobór estrogenów, np. w okresie menopauzy, a także ciężką pracę fizyczną.
Sposoby na wysiłkowe nietrzymanie moczu
Po rozpoznaniu wysiłkowego nietrzymania moczu u zdecydowanej większości pacjentek zaleca się leczenie zachowawcze. W bardzo zaawansowanych przypadkach lub przy braku skuteczności tej formy leczenia zaleca się leczenie operacyjne. Leczenie zachowawcze jest najbezpieczniejszą i najtańszą formą leczenia. Obejmuje kilka metod: farmakoterapię, terapię behawioralną i fizjoterapię. Leki mogą być stosowane w formie miejscowej lub ogólnej, przy czym leczenie miejscowe obejmuje leczenie estrogenowe.
Terapia behawioralna polega na określeniu nawyków, które mogą przyczyniać się do nietrzymania moczu, oraz ich eliminacji. Do modyfikowalnych czynników ryzyka należą przede wszystkim: otyłość, zaparcia i palenie papierosów. Dodatkowo istotne znaczenie ma tzw. trening pęcherza. Polega on na oddawaniu moczu o określonych godzinach, a nie w momencie odczuwania parcia. Mocz powinien być oddawany o wyznaczonych porach, a okresy te stopniowo wydłuża się. Przyjmuje się, że trening ten jest bardzo skuteczny, chociaż wymaga systematyczności. Kolejnym punktem terapii behawioralnej jest edukacja pacjentki w zakresie mechanizmu pojawiania się dolegliwości, przyczyn oraz czynników ryzyka. Nauka z zakresu zasad prawidłowego odżywiania, utrzymania optymalnej masy ciała oraz zasad aktywności fizycznej ma także duże znaczenie. Pomocny może być też kontakt z innymi pacjentami cierpiącymi na tę nietrzymanie moczu. Zajęcia grupowe oraz nawiązywanie relacji między pacjentami przyczyniają się do zmniejszenia wstydu oraz łatwiejszego kontaktu z terapeutą. Wsparcie innych osób powoduje często także podniesienie samooceny, która jest w wielu przypadkach obniżona ze względu na występującą dolegliwość.
Fizjoterapia pomocna w leczeniu wysiłkowego nietrzymania moczu to przede wszystkim: kinezyterapia, masaż, fizykoterapia oraz leczenie uzdrowiskowe. Podstawowym elementem terapii są ćwiczenia dna miednicy. Najpierw jednak należy zrozumieć, czym jest ta partia mięśniowa. Mięśnie te stanowią swojego rodzaju „podporę” oraz „zamknięcie” jamy brzusznej od dołu. Wraz z innymi mięśniami (np. mięśniami brzucha) odpowiadają za wydalanie moczu, kału oraz za poród. Ich osłabienie jest zarówno przyczyną dolegliwości zdrowotnych, takich jak nietrzymanie moczu, jak i zaburzeń w sferze seksualnej. Zakres fizjoterapii towarzyszącej leczeniu wysiłkowego nietrzymania moczu obejmuje:
- napięcia izometryczne mięśni dna miednicy,
- ćwiczenia czynne oraz czynne z oporem mięśni pośladków, brzucha i przywodzicieli uda,
- ćwiczenia w wodzie,
- ćwiczenia ogólnousprawniające,
- elektrostymulacja mięśni dna miednicy.
Doświadczony lekarz i fizjoterapeuta nie tylko będą potrafili rozpoznać WNM, ale przede wszystkim zaproponują bezpieczną i skuteczną terapię. W trosce o komfort i jakość swojego życia każda kobieta, która zauważa u siebie problemy z nietrzymaniem moczu, powinna poszukać porady u wykwalifikowanej osoby. Im wcześniej objawy zostaną rozpoznane, tym lepsze rezultaty przyniesie leczenie zachowawcze.
Bibliografia:
[1] A. Kwolek, Leczenie zachowawcze wysiłkowego nietrzymania moczu, Przegląd Medyczny Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2006
[2] G. Surkont, Nietrzymanie moczu u kobiet – problem społeczny, medyczny i naukowy, Przegląd Menopauzalny 2003.
