Otyłość oraz nadwaga są obecnie szeroko rozpowszechnionym problemem społecznym. W odpowiedzi na ten problem powstaje wiele diet i strategii żywieniowych mających na celu szybką utratę masy ciała. Dieta 1000 kalorii wydaje się do tego idealna, gdyż jest prosta i gwarantuje szybką utratę tłuszczu. Czy jednak jest to dobry wybór?
Dieta 1000 kalorii
Dieta 1000 kalorii przeżywała swój rozkwit kilka lat temu. Dużą popularność zyskała gwarancją szybkiej utraty tkanki tłuszczowej. Zaliczana jest do grupy diet ubogoenergetycznych. Dieta zakłada niską podaż energii dziennie, dzięki czemu organizm wykorzystuje zgromadzone zapasy tkanki tłuszczowej. Rozkład makroskładników w diecie zakłada: 20–25% energii pochodzącej z tłuszczów, 20–25% energii pochodzącej z białka i 50–60% energii pochodzącej z węglowodanów. Przekłada się to na dostarczenie do organizmu: około 70 g białka, 25–35 g tłuszczu i 80–220 g węglowodanów. Taką liczbę kalorii należy sobie zapewnić poprzez spożycie produktów pełnoziarnistych, kasz, chudego mięsa, tłuszczu pochodzenia roślinnego, niskotłuszczowego nabiału, warzyw i owoców. Przeciwwskazane jest natomiast spożycie produktów będących nośnikami tzw. „pustych kalorii”, takich jak fast food czy słodycze, ale także produktów bogatych w tłuszcze pochodzenia zwierzęcego, mocnej kawy i herbaty, kalorycznych owoców (jak winogrona i banany). Zalecanymi technikami kulinarnymi będzie przede wszystkim gotowanie (również na parze) czy pieczenie, natomiast przeciwwskazane jest smażenie.
Głównym przeznaczeniem tego typu diety jest utrata nadmiernej tkanki tłuszczowej w przypadku osób borykających się z nadwagą i otyłością. Diety tej nie powinny stosować przede wszystkim osoby z prawidłową masą ciała i z niedowagą, sportowcy, kobiety w ciąży, karmiące oraz dzieci. Każdy, kto chciałby zastosować taką, dietę powinien skonsultować się z lekarzem lub dietetykiem.
Efekty diety 1000 kalorii
Najważniejszym efektem stosowania tej diety jest szybki ubytek masy ciała. Może to być wykorzystywane w niektórych jednostkach chorobowych, np. przed operacją bariatryczną. Jednak należy podkreślić, że taki sposób żywienia powinien odbywać się tylko w indywidualnych przypadkach i zawsze pod opieką lekarza lub dietetyka.
Natomiast do skutków ubocznych stosowania tej diety można zaliczyć:
- Przy tak niskoenergetycznej diecie nie ma możliwości pokrycia na drodze żywieniowej zapotrzebowania na wszystkie niezbędne witaminy i składniki mineralne, dlatego istnieje konieczność stosowania preparatów witaminowych.
- Wprowadzenie takiego modelu żywienia na własną rękę może spowodować nie tylko utratę beztłuszczowej masy ciała i spowolnić metabolizm, ale także doprowadzić do wielu niedoborów witamin i składników mineralnych.
- Dodatkowo niska podaż energii może przyczynić się do występowania zmęczenia, osłabienia, drażliwości, a w niektórych przypadkach nawet do omdleń.
- Wykazano również, że osoby, które uzyskują duży ubytek masy ciała w krótkim czasie znacząco szybciej przybierają później na wadze. Dlatego najzdrowszy i najbezpieczniejszy jest ubytek 0,5–1 kilograma tygodniowo.
- Brak zmian w nawykach żywieniowych przez co bardzo trudne jest utrzymanie zmniejszonej masy ciała.
- Dochodzi również do zmian w gospodarce hormonalnej. Jedną, ze zmian może być podwyższony poziom kortyzolu, hormonu stresu, który utrudnia odchudzanie się. Wyższy poziom tego hormonu przyczynia się między innymi do rozpadu białek mięśniowych, gdyż jest to “najłatwiej dostępne” źródło energii. Dodatkowo, wysoki poziom kortyzolu ma związek z odkładaniem się nadwyżki energetycznej w postaci tkanki tłuszczowej.
Zasadność stosowania diety 1000 kalorii występuje w określonych przypadkach, jednak zawsze powinna być ona zalecana i kontrolowana przez lekarza lub dietetyka. Stosowanie diety tak niskokalorycznej nie tylko może przyczynić się do powstawania niedoborów cennych składników i złego samopoczucia, ale również do obniżenia spoczynkowej przemiany materii, przez co powrót kilogramów może nastąpić w bardzo krótkim czasie.
Bibliografia:
[1] B. Frączek, Diety alternatywne i ich zastosowanie w sporcie, Kraków, 2016.
[2] J. Donnelly, Diet and body composition. Effect of very low calorie diets and exercise, Sports Med. 1991 Oct;12(4):237-4, [dostęp on-line] https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/1784876
[3] R. Fraser i wsp., Cortisol Effects on Body Mass, Blood Pressure, and Cholesterol in the General Population. 1999
[4] M. Demissie, A. Milewicz, Zaburzenia hormonalne w otyłości, 2003
