Witania ospała jest znana i doceniana od około 3000 lat. Naturalny adaptogen, antydepresant i antyoksydant w jednym. W zależności od potrzeby organizmu działa uspokajająco bądź pobudzająco. Poprawia sprawność umysłową i fizyczną, oraz pomaga zachować młodość na dłużej. Atutem tej rośliny jest bezpieczeństwo stosowania bez ryzyka uzależnienia, przy jednoczesnym braku skutków ubocznych.
Ashwagandha
Witania ospała (Withania somnifera (Linne) Dunal (Physalis somnifera), znana pod nazwą Ashwagandha to roślina z rodziny psiankowatych – Solanaceae, szeroko rozpowszechniona na suchych terenach subtropikalnych, gdzie jest wiecznie zielonym krzewem. Natomiast w klimacie umiarkowanym, przy zachowaniu odpowiednich warunków, może być z powodzeniem uprawiana jako jednoroczny krzew.
Witania to jedno z podstawowych ziół stosowanych w tradycyjnej medycynie ajurwedyjskiej. Surowcem leczniczym jest korzeń, nazywany także „indyjskim żeń-szeniem”. Często porównywana jest z chińskim żeń-szeniem, a najnowsze badania wskazują nawet na wyższość Ashwagandhy.
Już sama jej nazwa „Ashwagandha”, oznaczająca „zapach konia”, co prawda nawiązuje do charakterystycznego smaku i zapachu, ale wskazuje przede wszystkim na to, iż zioło to dodaje siły oraz wigoru.
Ashwagandha – skład
Kluczowymi związkami zawartymi w korzeniu Ashwagandhy są tzw. witanolidy. Ich zawartość waha się średnio w granicach 0,5–1,2%. Te substancje aktywne, o strukturze związku nazywanego witaferyna A, posiadają właściwości antybakteryjne, antykancerogenne oraz hipotensyjne. Ponadto w korzeniu witani obecne są związki z grupy glikowitanolidów (witanozydy i sitoindozydy), które zaliczane są do substancji adaptogennych. Ta grupa związków odpowiedzalna jest m.in za działanie przeciwstresowe, antydepresyjne, antyoksydacyjne oraz silnie odtruwające ashwagandhy.
W skład korzenia tej rośliny wchodzą również alkaloidy, głównie nikotynowe, fenolokwasy (kwas chlorogenowy, przede wszystkim w zielu), fitosterole (beta-sitosterol) oraz kumaryny. Ponadto ashwagandha jest bogatym źródłem żelaza, co tłumaczy jej wpływ na wzrost hemoglobiny, erytrocytów i białych krwinek.
Ashwagandha – działanie
Korzyści wynikające z regularnego przyjmowania korzenia ashwagandhy są bardzo liczne.
Po pierwsze roślina ta szeroko znana jest z właściwości stymulujących układ odpornościowy. Polecana jest szczególnie w leczeniu chorób o podłożu autoimmunlogicznym, dzięki jednoczesnemu działaniu immunowzmacniającemu oraz immunosupresyjnemu. Wzmacnia system odpornościowy, zapobiega jego osłabieniu wskutek stosowania leków. Warto również zaopatrzyć się w Ashwagandhę w sezonie gryp i przeziębień, aby uniknąć choroby.
Drugim bardzo istotnym zadaniem witanii ospałej jest wpływ na układ nerwowy. W medycynie ajurwedyjskiej uważana jest za środek wzmacniający siły witalne oraz funkcjonowanie mózgu. Naukowcy udowodnili, że glikowitanolidy zawarte w Ashwagandzie odpowiedzialne są za działanie przeciwdepresyjnie, antylękowe, a także za poprawę zdolności do zapamiętywania. Ponadto suplementacja tym ziołem w stanach napięcia nerwowego skutecznie wpłynie na jego redukcję, oddziałując uspokajająco oraz wyciszająco. Przydatna będzie w stanach bezsenności, pozwalając uzyskać zdrowy sen, bez uczucia nadmiernej senności. Ponadto witania ospała wspomaga leczenie chorób psychicznych, maniakalno-depresyjnych, psychozy alkoholowej czy schizofrenii. Przydatna może okazać się również podczas terapii stwardnienia rozsianego.
Badania prowadzone z udziałem Ashwagandhy wykazują, że jej wyciąg jest w stanie zatrzymać, a nawet naprawiać uszkodzenia komórek mózgowych, co zaobserwowano na modelu z eksperymentalnie wywołaną chorobą Alzheimera.
Ashwagandha wpływa również na tkankę mięśniową, poprzez poprawę jej napięcia i redukcję stanów zapalnych. Udowodniono również jej właściwości anaboliczne – wspomaga budowę mięśni u rekonwalescentów. Nie pozostaje również obojętna na układ oddechowy. Śmiało można ją stosować w leczeniu astmy czy alergii oraz w przypadku kataru i kaszlu. Witania ospała wspomaga również pracę wątroby, trzustki i nerek.
Inne pozytywne skutki regularnego przyjmowania witanii ospałej zauważymy po poprawie parametrów krwi. Nastąpi znaczny wzrost poziomu hemoglobiny oraz HDL, przy jednoczesnym spadku cholesterolu LDL oraz trójglicerydów. Kolejnymi korzyściami wynikającymi ze spożycia Ashwagandhy jest ogólne wzmocnienie kości, ustępowanie siwienia włosów, pobudzenie czynności tarczycy, czy usuwanie obrzęków.
Warto dodać, że wyciąg z witanii jest szczególnie zalecany sportowcom, dzięki właściwościom zwiększenia syntazy tlenku azotu, polepszania zdolności adaptacyjnych czy też zwalczania stresu przed zawodami.
Ashwagandha – stosowanie
Witania ospała dostępna jest w różnej formie – w płynnej, rozdrobnionej oraz w postaci kapsułek. Ogólnie szacuje się, że dawki suchych ekstraktów (1,5% witanolidów), przynoszące korzyści dla organizmy powinny wynosić 500 mg na dobę.
Korzeń w postaci sproszkowanej należy przyjmować w ilości od 6 do 7 g dzienne, natomiast w przypadku nalewki/ekstraktu płynnego w stosunku 1:2 – 12 ml. Decydując się na terapię przy użyciu tabletek (do bezpośredniego połykania lub ssania) spożywajmy je zgodnie z zaleceniami producenta. Tu jednak należy uważnie czytać skład, zwracając uwagę na stężenie witanolidów, czyli związków, na których najbardziej nam zależy Najczęściej stosuje się 1 tabletkę dwa razy dziennie przed posiłkiem.
Aby uzyskać pożądany efekt terapeutyczny ashwagandhę należy brać przez nie krócej niż kilka tygodni.
Ashwagandha – skutki uboczne
Do tej pory nie stwierdzono toksyczności tego zioła nawet przy długotrwałym stosowaniu. Badania nad właściwościami witanii ospałej trwają nieustannie i wciąż potwierdza się jej skuteczność i bezpieczeństwo. W swoim składzie nie zawiera żadnych składników, które mogłyby powodować uzależnienie, dlatego mogą ją bezpiecznie stosować osoby w każdym wieku.
Przeciwwskazaniem do spożycia jest ciąża i laktacja, a także zażywanie barbituranów (leki nasenne, znieczulające, przeciwpadaczkowe). Ashwagandha może podnosić poziom hormonów produkowanych przez tarczycę, dlatego też powinny unikać ją osoby cierpiące na nadczynność tarczycy [4].
Jeśli jeszcze nigdy nie próbowałeś witanii ospałej, warto po nią sięgnąć, by na własnej skórze przekonać się o sile drzemiącej w tym niezwykłym zielu. W połączeniu ze zbilansowaną dietą, odpowiednią aktywnością fizyczną na pewno zauważymy ogromną poprawę na wielu płaszczyznach.
Bibliografia:
[1] Ashwagandha | Withania somnifera, [dostęp on-line] http://neuroexpert.org/wiki/ashwagandha-withania-somnifera/
[2] Lakshmi-Chandra Mishra, MD (Ayur), PhD, Betsy B. Singh, PhD, Simon Dagenais, BA, Scientific Basis for the Therapeutic Use of Withania somnifera (Ashwagandha): A Review, Alternative Medicine Review, nr 4, 2000.
[3] Obidoska G., Sadowska A., Rośliny o działaniu adaptogennym, w: Biuletyn instytutu hodowli i aklimatyzacji roślin, SGGW, Warszawa 2004
[4] Ashwagandha, [dostęp on-line] https://examine.com/supplements/ashwagandha/
[5]Ashwagandha, w: Mózg. Jak zachować i przywrócić funkcje mózgowe. Część 2, [dostęp on-line] https://www.nastrazyzdrowia.pl/artykuly-o-zdrowiu/mozg-pamiec-i-koncentracja/jak-zachowac-i-przywrocic-funkcje-mozgowe-czesc-2?pdf=1493
[6] H. Różański, Witania ospała – Withania somnifera (L.) Dunal w dawnej i współczesnej fitoterapii, [dostęp on-line] http://rozanski.li/1028/witania-ospala-withania-somnifera-l-dunal-w-dawnej-i-wsplczesnej-fitoterapii/
