Kaszel, choroby płuc, alergie, reumatyzm, dolegliwości trawienne, trądzik… to tylko niektóre schorzenia, z którymi warto walczyć wraz z użyciem oleju z czarnuszki. Sprawdź jakie dobroczynne właściwości posiada czarnuszka siewna.
Czarnuszka siewna to istna kopalnia substancji biologicznie czynnych. Swego czasu uznawano ją niemalże za panaceum. Jest jedną z najstarszych roślin leczniczych, cenionych już w starożytnym Egipcie. Obecnie ten surowiec zielarski przeżywa swój renesans. Wciąż odkrywane są nowe, niezwykłe właściwości tej rośliny.
Czarnuszka – właściwości
Właściwości lecznicze nasion czarnuszki siewnej (Nigella sativa L.), nazywanej również kminkiem czarnym, są znane i doceniane od ponad 2 tysięcy lat. Czarnuszka siewna występuje głównie w obszarach suchych, w subtropikalnych, ale także w północnej Afryce i umiarkowanych strefach Eurazji. Uprawa w Polsce spotykana jest głównie na południu kraju.
Nasiona czarnuszki stosowane są bardzo często w charakterze przyprawy np. do chleba, mięs, przetworów warzywnych i mięsnych, aromatyzowania ciast i marynat. Wykorzystuje się je również jako namiastka pieprzu z przeznaczeniem dla osób szczególnie wrażliwych, a także jako środek konserwujący.
Nigella sativa L to skarbnica wielu związków aktywnych. W skład nasion wchodzą m.in. białka, alkaloidy, saponiny, flawonoidy i olejki eteryczne. Istotnymi związkami czynnymi zawartymi w tychże olejkach to: tymochinon, tymohydrochinon, ditymochinon, p-cymen, karwakrol, 4-terpineol, t-anetol, α-pinen, tymol, karwon, limonen i cytronelol.
Ponadto czarnuszka kryje w sobie składniki o potencjalnej aktywności przeciwnowotworowej, którymi są pentacykliczne saponiny triterpenowe, (np. α-hederyna). Potwierdzono, także iż nasiona bogate są w nienasycone kwasy tłuszczowe, przede wszystkim kwas linolowy oleinowy i eikozadienowy. Nasiona zawierają także nasycone kwasy tłuszczowe, głównie kwas palmitynowy i stearynowy. Głównym związkiem steroidowym jest α-sitosterol oraz stigmasterol.
Warto zaznaczyć, że czarnuszka jest bogata w witaminy (szczególnie tokoferole, B1 i B6, karoteny) oraz w sole mineralne (tj. żelazo, wapń, potas, cynk, fosfor, czy miedź).
Większość udowodnionych efektów farmakologicznych to zasługa chinonowych składników nasion czarnuszki, z czego największą część stanowi tymochinon. Posiada on działanie przeciwbakteryjne, przeciwgrzybicze, przeciwutleniające, przeciwzapalne, przeciwnowotworowe, a także przeciwdrgawkowe.
Olej z czarnuszki – zastosowanie
Czarnuszkę możemy najczęściej spotkać w dwóch formach – nasion oraz oleju.
Olej z czarnuszki, dzięki swojemu niebanalnemu składowi bez wątpienia posiada właściwości lecznicze i zapobiegające powstawaniu wielu chorobom. Przede wszystkim pomaga budować odporność. Czarnuszka polecana jest w terapii chorób autoimmunologicznych (np. toczeń, reumatyzm). Już jedna łyżeczka dziennie tego niezwykłego oleju wzmocni naszą odporność. Olej z czarnuszki działa również jako środek antyalergiczny. Można go używać również zewnętrznie (zamiast maści antyhistaminowych) na zmiany skórne podczas chorób alergicznych.
Tradycyjnie nasiona czarnuszki siewnej zaleca się w schorzeniach górnych dróg oddechowych (przeziębieniach, kaszlu, w nieżycie i zapaleniach oskrzeli, przy nawracających infekcjach), a regularne spożywanie poprawia wydolność płuc, łagodzi objawy astmy.
Olej z czarnuszki to raj dla skóry. Zaleca się go w przypadku trądziku, łuszczycy, grzybicy skóry, wysypek i przy wszelkich zmianach wywołanych zakażeniem bakteryjnym lub poparzeniem słonecznym. Skuteczność przynosi również w leczeniu atopowego zapalenia skóry, zastępując maści sterydowe.
Prowadzone badania laboratoryjne dowodzą, że olej z czarnuszki może przyczyniać się do dezaktywacji komórek rakowych lub hamować ich rozwój. Zdaniem naukowców olej ten przeciwdziała rozwojowi m.in. raka skóry, tkanki podskórnej, raka wątroby czy też płuc. Warto również pamiętać, że spożywanie czarnuszki podczas radioterapii czy chemioterapii złagodzi negatywne skutki wynikające z ich toksyczności.
Ponadto czarnuszka jako środek dietetyczny pomocna będzie w dolegliwościach trawiennych oraz u pacjentów z podwyższonym poziomem cukru we krwi. Przy okazji spożywanie oleju z czarnuszki pomaga zwalczyć pasożyty, bakterie, wirusy oraz grzyby. Dodatkowo wykazuje działanie uspokajające i antydepresyjne.
W lecznictwie oprócz oleju stosuje się zmielone nasiona (zwykle 2–5 g 2 razy dziennie), napar, odwar lub nalewkę przyrządzoną z nasion.
Olejek z czarnuszki
Olej z czarnuszki, nie bez przyczyny nazywany jest „złotem faraonów”. Dobrej jakości olejek posiada barwę miodową do ciemnobrązowej, jego smak jest lekko gorzkawy a zapach intensywnie korzenny.
Olejek z czarnuszki jest doceniany w kosmetyce od wielu lat. Ma szerokie spektrum zastosowania, dlatego warto dodawać go do swoich ulubionych balsamów czy kremów. Zmniejsza obrzęki, łuszczenie się skóry, przyspiesza gojenie się ran, oparzeń czy nawet odleżyn. Stosowany zewnętrznie nie tylko wspomaga leczenie problemów skórnych, ale dzięki właściwościom przeciwutleniającym opóźnia procesy starzenia skóry, spłyca zmarszczki, zmiękcza i wygładza skórę. Stosowany na włosy wzmocni je i uelastyczni, a także zniweluje łupież uporczywe swędzenie skóry głowy. Olejek ten sprawdzi się również w przypadku problemu z nadmiernym wypadaniem włosów. Olejek ten świetnie spisuje się jako środek do masażu – rozluźnia spięte mięśnie oraz działa przeciwbólowo.
W sklepach dostępny jest szeroki asortyment olejów z czarnuszki, jednak niejednorodnych pod względem jakości. Aby wybrać najlepszy zwróć uwagę na takie cechy jak: organiczność pochodzenia, tłoczenie – obowiązkowo na zimno, bez użycia metod chemicznych, bez żadnych dodatków i innych olejów.
Bibliografia:
[1] Ewa Hejman-Lenga, Niezwykła moc olejków, cz. 1, Pielęgnacja, 2014.
[2] Mańkowska D., Bylkan W., Nigella sativa L. – związki czynne, aktywność biologiczna, Katedra i Zakład Farmakognozji, [dostęp on-line] http://www.herbapolonica.pl/magazines-files/5156139-13.pdf
[3] Borusiewicz M., Janeczko Z., Nigella sativa L. – roślinny surowiec o właściwościach plejotropowych, Postępy Fitoterapii 4/2015.
[4] Kwieciński A. , Zastosowanie czarnego kiminku [czarnuszka siewna] w świetle nowoczesnej farmakoterapii, Farmaceutyczny Przegląd Naukowy, nr 2, 2007.
