Problemy ze spadkiem poziomu cukru we krwi nie dotyczą jedynie osób chorych na cukrzycę. Zmęczenie, rozdrażnienie, bóle głowy czy ochota na coś słodkiego po spożyciu posiłku mogą być objawem hipoglikemii reaktywnej.
Hipoglikemia reaktywna
Hipoglikemia reaktywna lub inaczej hipoglikemia poposiłkowa, to pojęcie medyczne oznaczające powracające symptomy hipoglikemii występujące w ciągu 4 godzin po posiłku wysokowęglowodanowym u osób, które nie mają cukrzycy. Wydaje się, że hipoglikemia reaktywna jest konsekwencją nadmiernego wyrzutu insuliny, jednak nie tylko poposiłkowo, ale również w czasie po trawieniu. Poziom glukozy we krwi określany jest wtedy poniżej 70 mg/dl.
Hipoglikemia reaktywna – przyczyny
Przyczyny hipoglikemii reaktywnej nie są do końca poznane. Niektórzy badacze sugerują, że część osób może być bardziej wrażliwe na wyrzuty epinefryny, które powodują wiele objawów hipoglikemii. Inny wierzą, że niedobory sekrecji glukagonu mogą prowadzić do reaktywnej hipoglikemii. Występują różne rodzaje hipoglikemii reaktywnej:
- hipoglikemia pokarmowa – konsekwencja zespołu poposiłkowego, występuje u około 15% osób po operacjach żołądka;
- hipoglikemia hormonalna – np. w niedoczynności tarczycy; zapalenie żołądka wywołane Helicobacter pylori; wrodzone zaburzenia enzymatyczne – np. nietolerancja fruktozy, galaktozemia
- późna hipoglikemia.
Jeszcze do niedawna często używanym pojęciem była również idiopatyczna hipoglikemia reaktywna. Jednak teraz ze względu na możliwości poznania przyczyny hipoglikemii i jej leczenia nie używa się tego terminu.
Hipoglikemia reaktywna – objawy
Objawy hipoglikemii reaktywnej różnią się w zależności od stanu nawodnienia organizmu i stopnia spadku koncentracji glukozy we krwi. Niektóre z objawów to:
- podwójne lub zamazane widzenie
- niejasne myślenie
- śpiączka
- palpitacje serca
- zmęczenie
- zawroty głowy
- nadmierna potliwość
- bóle głowy
- depresja
- nerwowość
- skurcze mięśni
- irytacja
- dreszcze
- rumieńce
- ochota na słodkie
- zwiększony apetyt
- nudności, wymioty
- zimne dłonie
- bladość
- dezorientacja
Jak zdiagnozować hipoglikemię reaktywną?
- Pomiar stężenia glukozy w momencie występowania objawów
- Zmniejszenie objawów w wyniku spożycia węglowodanów
Hipoglikemia reaktywna – dieta
W leczeniu hipoglikemii reaktywnej zaleca się stosowanie kilku metod:
- unikanie lub zmniejszenie spożycia cukrów prostych (m.in. słodycze, napoje słodzone, cukier biały i brązowy, galaretki, miód, syropy, owoce, soki owocowe)
- spożywanie słodkich produktów razem z posiłkiem
- unikanie alkoholu
- regularne treningi, które zwiększają absorpcję cukru i zmniejszają nadmierne wyrzuty insuliny
- spożywanie produktów bogatych w błonnik pokarmowy
- ograniczenie podaży węglowodanów w diecie, równomierne rozłożenie ich w posiłkach
- regularne posiłki, co 3–4 godziny
- wybór produktów pełnoziarnistych, o niskim indeksie glikemicznym
Zespół poposiłkowy?
Występowanie wcześniej wymienionych objawów przy jednoczesnym braku hipoglikemii nazywane jest zespołem poposiłkowym. Wywołane może to być przez rozregulowanie autonomicznego układu adrenergicznego. Często powiązane jest to zaburzeniami emocjonalnymi.
Hipoglikemia reaktywna jest spadkiem stężenia glukozy we krwi w ciągu 4 godzin po posiłku. W tym czasie można zaobserwować spadek nastroju, głód, zmęczenie czy zawroty głowy. Konieczne jest udanie się do lekarza i diagnostyka, która wykluczy występowanie cukrzycy. Jeśli objawy nadal występują mimo braku problemów zdrowotnych, warto rozważyć wprowadzenie zmian w diecie, które dotyczą między innymi zmniejszenia ilości spożywanych cukrów prostych, częstsze, mniejsze posiłki i wprowadzenie większej ilości błonnika pokarmowego.
Bibliografia:
[1] Redaktor naukowy: prof. dr hab. med. Mirosław Jarosz, Normy żywienia dla populacji polskiej – nowelizacja.
[2] Postprandial reactive hypoglycemia, Diabetes Metab, 2000 Nov;26(5):337-51.
