Wraz z wiekiem i intensywnością treningów stawy kolanowe stają się bardziej podatne na urazy. Oprócz metod farmakologicznych i chirurgicznych możliwe jest działanie profilaktycznie i regenerujące stawy poprzez stosowanie odpowiedniej diety.
Odbudowa chrząstki stawowej
Często pierwszą metodą leczenia u osób z problemami ze stawami jest interwencja farmakologiczna, jak niesteroidowe leki przeciwzapalne czy przeciwbólowe. Takie działanie może zapewnić krótkoterminowe korzyści poprzez poprawę dolegliwości bólowych czy opóźnienie konieczności interwencji chirurgicznej. Jednak takie metody nie zapobiegają progresji zapalenia stawów. W rzeczywistości długotrwałe stosowanie metod farmakologicznych ma wiele skutków ubocznych. Z tego względu istnieje duża potrzeba bezpiecznego i efektywnego wspomagania alternatywnego, które nie tylko uśmierzy ból, ale również spowolni rozwój choroby.
Chrząstka stawowa pokrywa powierzchnie kości, które się ze sobą stykają, zapobiega ich ścieraniu, jest odporna na tarcie i ułatwia poślizg. Wraz z wiekiem chrząstka staje się mniej sprężysta, co skutkuje zwiększonym ryzykiem urazów.
W ostatnim czasie okazuje się, że odpowiednie żywienie może nieść wiele korzyści również w regeneracji stawów. Głównym celem zmian w diecie jest działanie przeciwzapalne oraz redukcja masy ciała.
Stan zapalny wywołuje produkcję wolnych rodników, cząsteczek powodujących niszczenie komórek. Stawy są równie podatne na działanie wolnych rodników jak skóra, oczy czy inne tkanki.
Regeneracja stawów – dieta
Jakie elementy diety wspomagają regenerację stawów? Okazuje się, że najbardziej pomocna jest dieta śródziemnomorska:
- ograniczenie nasyconych kwasów tłuszczowych;
- duże spożycie warzyw, owoców, roślin strączkowych, oliwy z oliwek, ryb, pełnoziarnistych produktów zbożowych;
- ograniczenie czerwonego mięsa.
Inne elementy diety:
- antyoksydanty – chronią organizm przed wolnymi rodnikami, zapobieganie zapaleniu stawów, spowolnienie jego progresji, zmniejszenie bólu
- witamina C – niezbędna do rozwoju tkanki chrzęstnej
- redukcja masy ciała – unikanie nadmiernych kilogramów zmniejsza obciążenie stawów, do tego tkanka tłuszczowa jest aktywna metabolicznie i jest zdolna produkować składniki prozapalne
- witamina D – chroni przed rozpadem tkanki chrzęstnej i zmniejsza ryzyko poszerzania przestrzeni stawowej
- beta-karoten – wspomaga niszczenie wolnych rodników
- kwasy omega-3 – zmniejszenie stanu zapalnego poprzez supresję produkcji cytokin i enzymów, które wpływają na rozpad tkanki chrzęstnej
- bioflawonoidy – np. kwercetyna czy antocyjany – działanie przeciwzapalne
- przyprawy – działanie przeciwzapalne, np. imbir, kurkuma
- nabiał – dobre źródło białka dla budowy stawów
- kolagen – budowa chrząstki stawowej
- ograniczenie cukru, soli, smażenia, kwasów omega-6, alkoholu, żywności przetworzonej
Dodatkowo można włączyć niektóre suplementy, takie jak glukozamina, chondroityna, MSM, kwas hialuronowy, żelatyna z witaminą C.
Podsumowanie zalecanych produktów w diecie:
- ryby
- owoce i warzywa, zwłaszcza jagody, borówki, truskawki, szpinak, jarmuż, brokuły
- orzechy i nasiona
- rośliny strączkowe
- oliwa z oliwek
- cebula, czosnek
- produkty zbożowe pełnoziarniste
- produkty mleczne
- zielona herbata
Problemy ze stawami w dzisiejszych czasach nie dotyczą jedynie osób starszych, ale również sportowców i osób z nadmierną masą ciała. Głównym problemem jest występujący stan zapalny i zaburzenia tkanki chrzęstnej. Oprócz metod farmakologicznych dostępne są metody naturalne, jak stosowanie odpowiedniej diety. Okazuje się, że najlepsze jest trzymanie się zasad diety śródziemnomorskiej.
Bibliografia:
[1] J Nutr Health Aging. 2017; 21(5): 562–566. Effect of a Mediterranean type diet on inflammatory and cartilage degradation biomarkers in patients with osteoarthritis J. Dyer, G. Davison, S. M. Marcora, and Alexis R. Mauger
[2] Prevention of collagen-induced arthritis in mice by a polyphenolic fraction from green tea Tariq M. Haqqi
[3] Serum levels of vitamin D, sunlight exposure, and knee cartilage loss in older adults: The Tasmanian older adult cohort study. Changhai Ding,
[4] Nutr Res. 2010 Sep;30(9):601-6. Oral intake of purple passion fruit peel extract reduces pain and stiffness and improves physical function in adult patients with knee osteoarthritis.
[5] Diet and Osteoarthritis – British Dietetic Association – UK.COM
