O tym, że praca w pozycji siedzącej w połączeniu z niską aktywnością fizyczną w dużym stopniu przyczyniają się do bólu pleców nie trzeba nikogo przekonywać. Jak powinno się jednak postępować w przypadku, gdy taki styl życia doprowadzi do diagnozy kręgozmyku? Czym charakteryzuje się to schorzenie, oraz przede wszystkim, co można zrobić żeby sobie pomóc?
Bóle kręgosłupa nie są niczym niespotykanym w obecnych czasach. Także kręgozmyk(czasem nazywany ześlizgiem) jest schorzeniem często spotykanym w społeczeństwie. Jednak niewiele mówiąca nazwa może budzić pewne niejasności. Aby dobrze zrozumieć tę chorobę należy najpierw poznać sposób jej powstawania. Najprościej można to wyjaśnić jako przemieszczenie się kręgu leżącego powyżej w stosunku do kręgu leżącego niżej. Najczęściej dotyczy dolnego odcinka kręgosłupa i w takim samym stopniu może dotyczyć zarówno dzieci, osób dorosłych, jak i starszych. Nieleczony kręgozmyk może prowadzić do szeregu powikłań mających wpływ na życie codziennie chorego, między innymi: przewlekłych bóli kręgosłupa czy nawet problemów z poruszaniem się.
Kręgozmyk – objawy
Objawy mogą być mało specyficzne, więc na ich podstawie nie można postawić diagnozy. Początkowe stadia choroby mogą latami nie dawać o sobie znać. Niepokojące mogą być jednak bóle w okolicy lędźwiowo-krzyżowej miejscowe lub promieniujące wzdłuż nogi. Często wiążę się to z pogorszeniem sprawności fizycznej, ponieważ zostaje obniżona sprawność oraz siła mięśni, zwłaszcza ud. Ponadto mogą pojawiać się zaburzenia czucia w obrębie jednej bądź obu nóg. W przypadku bardziej zaawansowanej fazy choroby możliwe są problemy z przejściem dłuższego odcinka bez odczuwania osłabienia i bólu, które mijają po krótkiej przerwie oraz zmianie pozycji.
Przy niewielkich kręgozmykach nie ma możliwości stwierdzenia ich gołym okiem. Dopiero przy dużych zmianach mogą pojawić się charakterystyczne zmiany zewnętrzne. Są to na przykład zmiany chodu czy ustawienie miednicy, na które powinien zwrócić uwagę lekarz lub fizjoterapeuta.
Kręgozmyk – leczenie
Po postawieniu diagnozy, która opiera się na badaniach obrazowych takich jak rezonans magnetyczny czy tomografia komputerowa, lekarz ustala odpowiednie leczenie. Biorąc pod uwagę stopień zaawansowania choroby, wiek chorego oraz np. inne schorzenia współistniejące ustalany jest schemat postępowania. Jeżeli jest to kręgozmyk bezobjawowy lekarz może zalecić okresowe badania oraz rehabilitację, która może zmniejszyć ryzyko bądź spowolnić proces pogłębiania się choroby. W przypadku mniej zaawansowanej postaci może to być leczenie zachowawcze polegające na efektywnej fizjoterapii pod opieką fizjoterapeuty. Jeżeli jednak występuje bardziej zaawansowany stopień choroby, czy powikłania kręgozmyku, lekarz może zalecić leczenie operacyjne. Metoda oraz sposób operowania jest dobierany do konkretnego przypadku.
Kręgozmyk – rehabilitacja
Rehabilitacja powinna zostać indywidualnie ustalana dla pacjenta. Biorąc pod uwagę, że kręgozmyk rozwija się na przestrzeni wielu lat, organizm równoważy zaburzenia i stara sobie samemu pomóc. Niestety może mieć to negatywne działanie na napięcie oraz elastyczność całego ciała. Dlatego istotne jest, aby do procesu rehabilitacji podejść w sposób kompleksowy i poza pracą nad miejscem zmienionym chorobowo także skupić się na wszelkich zaburzeniach w funkcjonowaniu organizmu. W procesie rehabilitacji nie może zabraknąć aspektu edukacyjnego. Zrozumienie procesu choroby oraz wprowadzenie zmian w życiu codziennym mogą mieć ogromny wpływ na postępowanie lub zatrzymanie choroby. Nawet niewielkie zmiany w nawykach na przykład sposób podnoszenia ciężkich przedmiotów mogą mieć niebagatelny wpływ. Dzięki pracy zarówno pacjenta, jak i terapeuty możliwe jest osiągnięcie etapu, w którym chory będzie mógł efektywnie realizować się zarówno w życiu osobistym, jak i zawodowym bez uciążliwego bólu, czy dyskomfortu.
Kręgozmyk – ćwiczenia
Nie można wskazać gotowego zestawu ćwiczeń, który pomoże każdemu choremu zmagającemu się z kręgozmykiem. Każdy przypadek musi być analizowany indywidualnie. Oprócz stopnia zaawansowania należy brać pod uwagę zarówno wiek, inne choroby, czy nawyki pacjenta. Dlatego istotne jest, aby cały proces rehabilitacji przebiegał pod okiem doświadczonego terapeuty, ponieważ niewłaściwie wykonywane ćwiczenia mogą przyczynić się do rozwoju choroby. Również ćwiczenia zalecane jednemu pacjentowi mogą mieć wręcz niekorzystny wpływ na innego. W przypadku ćwiczeń istotne jest, aby pacjent przede wszystkim wzmacniał mięśnie odpowiedzialne za stabilizację korpusu, ale również, zadbał o elastyczność mięśni i powięzi, które również mają niebagatelny wpływ na ustawienie kręgosłupa.
Przyczyn kręgozmyku jest bardzo wiele. Są to niestety czynniki powszechnie spotykane wśród ludzi zarówno bardzo młodych, jak i starszych. Może to być zarówno uraz kręgosłupa, ale również siedzący tryb życia zwłaszcza w połączeniu z nadmierną masą ciała oraz nieprawidłowymi wyuczonymi wzorcami ruchu jak choćby wspomniane wyżej dźwiganie. Dlatego tak istotne jest, aby nie doprowadzić do powstania choroby. Można to osiągnąć poprzez odpowiednie dbanie o własną sprawność fizyczną, ale także poprzez badania profilaktyczne. Należy również nie bagatelizować sygnałów wysyłanych przez nasze ciało jak bóle pleców, czy drętwienia. Odpowiednia aktywność fizyczna w połączeniu z profilaktyką jest zdecydowanie najlepszą inwestycją długoterminową.
Bibliografia:
[1] Kiwerski J., Schorzenia i urazy kręgosłupa, PZWL, 2015.
[2] Kręgozmyk – rodzaje, objawy, leczenie, [dostęp on-line] https://fizjoterapeuty.pl/urazy/kregozmyk-rodzaje-objawy-leczenie.html
[3] Kręgozmyk, [dostęp on-line] http://fizjoplaner.pl/kregozmyk.html
[4] Bogdan Bakalarek, Kręgozmyk, [dostęp on-line] http://www.ortopeda.biz.pl/leksykon/kregozmyk.pdf
[5] Gaździk T., Ortopedia i traumatologia, PZWL, 2010.
